Το ξωκλήσι βρίσκεται πάνω σ' ένα ύψωμα ανάμεσα στα χωριά Κάτω και Πάνω Πύργος. Σύμφωνα με τους παλαιούς κατοίκους του χωριού, η ονομασία Γαλόκτιστη δόθηκε λόγω του ότι χτίστηκε με γάλα. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων ανέλαβε την αναπαλαίωση του ξωκλησιού πριν δύο με τρία χρόνια. Πρέπει να σημειωθεί πως στο εσωτερικό του ξωκλησιού διασώζεται τοιχογραφικός διάκοσμος, ο οποίος ανάγεται σε δύο φάσεις: στον 12ο και 14ο αιώνα, και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα Εκκλησάκια που κτίστηκαν στην Κύπρο. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού, στο χώρο που βρίσκεται το ξωκλήσι, παλαιότερα υπήρχε ένα χωριό, γνωστό ως «Το χωρκούι» και σ' αυτό κατοικούσαν αρκετοί βοσκοί. Για τους κατοίκους αυτού του χωριού, μαθαίνουμε πως μια χρονιά είχε πέσει μεγάλη αρρώστια στα πρόβατα τους, γι' αυτό και παρακαλούσαν την Παναγία να τους τα γιατρέψει. Η Παναγία, τους βοήθησε και τότε θα έκτιζαν τη μισοχαλασμένη Εκκλησία της με γάλα. Πολλά θαύματα στο χωριό συνδέονται με το Εκκλησάκι της Παναγίας. Ένα από τα θαύματα που εξιστορούνται στο χωριό είναι: κάποτε μια οικογένεια από τον Ποταμό του Κάμπου ήρθε στο Εκκλησάκι, επειδή η γυναίκα δεν είχε γάλα να θηλάσει το παιδί της, τότε ανέβηκαν στο γαϊδουράκι τους και ήρθαν στην Παναγία την Γαλόκτιστη. Προσευχήθηκαν και αμέσως από το στήθος της γυναίκας άρχισε να τρέχει γάλα.
Επιπρόσθετα, στα παλιά χρόνια οι χριστιανοί όταν ήθελαν να παρακαλέσουν για κάτι το Θεό, έκαναν όλη νύχτα παρακλήσεις με την εικόνα της Παναγίας. Μια φορά αποκοιμήθηκαν και όταν ξύπνησαν παρατήρησαν πως έλειπε η εικόνα της Παναγίας κι άρχισαν να κλαίνε γιατί πίστευαν πως την έκλεψαν οι Τούρκοι. Μετά όταν επέστρεψαν στο ξωκλήσι τους, την βρήκαν εκεί γεμάτη νερό με αγιολούλουδα και αναμμένα κεριά.
Από τότε η εικόνα αυτή βρίσκεται στο ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στο κέντρο του χωριού μας, για λόγους ασφαλείας.
|
